Symptomen (klachten) van een hernia

Een hernia kan heel verschillende symptomen veroorzaken. De mildere vormen veroorzaken symptomen zoals rugpijn, terwijl ernstigere vormen kunnen leiden tot uitstralende pijn en in het ergste geval zelfs symptomen zoals verlamming kunnen veroorzaken. Je voelt je alsof je door een hond bent geslagen, op je rug of in je nek.

In veel gevallen is een hernia niet pijnlijk. Verschillende onderzoeken hebben dit aangetoond. Boden en zijn team konden bijvoorbeeld aantonen dat 4,5 procent van de zogenaamd gezonde, twintigjarige mannen die zich hadden aangemeld voor de opleiding tot gevechtspiloot hernia’s hadden. Bovendien kon ongeveer twintig procent van de mensen onder de zestig die volledig symptoomvrij waren, gediagnosticeerd worden (Boden et al. 1990, Janen et al. 1994). Het wordt vaak pas pijnlijk als een zenuw wordt samengedrukt door de hernia. Als het verzakte discusweefsel op een van deze drukt, is het resultaat pijn, hetzij uitstralende pijn of ischiaspijn. De ischias zijn alle zenuwen die uit de onderste lendenwervelkolom komen en dan samen een dikke zenuw vormen, ook al zijn de uittredepunten op de wervelkolom verschillend.

Structuur van de tussenwervelschijf

De tussenwervelschijf is een zachte, rubberachtige buffer tussen de lumbale of cervicale wervels en zorgt ervoor dat de wervelkolom kan bewegen. In het midden van de tussenwervelschijf bevindt zich een harde bolvormige kern, de nucleus pulposus, waarop de lendenwervels rusten. Deze kern kan een beetje meegeven en veren. De schaal van de schijf kan daarentegen aanzienlijk meegeven in alle bewegingsrichtingen. In een gezonde tussenwervelschijf trekt deze schede zich als een schuim terug wanneer de beweging in één richting wordt opgeheven.

De tussenwervelschijf heeft geen bloedvaten om hem te voeden. Het werkt eerder als een spons. Onder belasting trekt de tussenwervelschijf samen en wordt hij naar buiten gedrukt; wanneer de belasting wordt losgelaten, scheidt hij zich weer en wordt hij voor voeding gevuld met vloeistof uit de aangrenzende wervellichamen.

Hoe breekt een tussenwervelschijf?

Als de spierspanning te hoog is, blijft de tussenwervelschijf samengedrukt, zelfs in een ontspannen positie. Dit betekent dat het vermogen om te eten al aanzienlijk beperkt is. Deze compressie is een van de oorzaken van slijtage. Door de spieren te versterken wordt de spons nog meer samengedrukt. De spons kan zich niet meer ontvouwen, maar blijft samengedrukt. Voeding is nu nauwelijks mogelijk. De tussenwervelschijf is figuurlijk uitgehongerd en begint symptomen zoals pijn te vertonen.

Misvatting over spieropbouw bij een hernia

Begin nu actief met het opbouwen van je spieren om je rug stabiel te maken. Je drukt de tussenwervelschijf nog meer samen, zodat voeding bijna helemaal niet meer mogelijk is, omdat zelfs de laatste restjes sponsfunctie nu zijn uitgeschakeld. Maar als de aangetaste schijf dan weer stabiel is en er geen wrijvingspijn meer is, zul je verlichting voelen. Het probleem is echter slechts oppervlakkig verbeterd. In werkelijkheid leidt dit tot een nog grotere slijtage van de tussenwervelschijf. Als je de wervelkolom beweegt onder de verhoogde spierspanning, leidt dit tot verhoogde schuifkrachten, waardoor de schade verder toeneemt.

Alleen de beweging van de schijf in de rug of nek onder druk van de verkorte spieren is een van de oorzaken die de schijf echt beschadigen. De sterke spierspanning en de daaropvolgende neerwaartse trekkracht vermalen de tussenwervelschijven, het gewrichtskraakbeen en de lendenwervels als een vijzel. Oefening is alleen goed als de druk van tevoren van de spieren is gehaald.

Hernia ontwikkelen zich in de loop der jaren en barsten in een seconde

Een hernia ontstaat niet van de ene op de andere dag. De voorloper is discusprotrusie (zie hieronder), een uitsteeksel van de schijf dat op foto’s te zien is. En een discusprotrusie ontstaat ook niet spontaan; het wordt voorafgegaan door discusdegeneratie (discusslijtage, discosis), wat soms ook zichtbaar is op MRI-beelden.

Hoe raakt een tussenwervelschijf beschadigd en hoe veroorzaakt hij symptomen, m.a.w. wat zijn de oorzaken van slijtage? Zowel in de publieke opinie als, helaas, in veel gespecialiseerde boeken en artikelen, wordt een hernia gezien als iets dat, zou je bijna kunnen zeggen, voorbestemd of zelfs door God gegeven is. Veel patiënten denken dat ze gewoon slechte tussenwervelschijven hebben of dat ze de aanleg daarvoor van hun ouders hebben geërfd. Daar zit misschien een kern van waarheid in, maar de overige 99 procent is ieders eigen schuld, omdat je zelf grotendeels verantwoordelijk bent voor de slijtage van je tussenwervelschijven. Mensen zitten gewoon te veel, zoals hierboven in detail is beschreven, en daardoor accepteren ze de verplettering van de tussenwervelschijven.

Het is niet de druk van bovenaf die de tussenwervelschijf beschadigt, maar de spierspanning van onderaf.

De meerderheid is van mening dat de tussenwervelschijven beschadigd raken door druk van bovenaf, bijvoorbeeld door overgewicht of zwaar tillen. In sommige gevallen kan dit ook bijdragen aan de slijtage van de tussenwervelschijf, maar veel bepalender is de permanente verkeerde houding, het zitten, en de daaruit voortvloeiende verkorte spieren, die de wervels naar voren en naar beneden trekken en de tussenwervelschijven pletten.

Is de tussenwervelschijf nog veerkrachtig na een hernia?

In deze context hoor ik vaak de vraag of de tussenwervelschijf nog schokken kan opvangen na een hernia, d.w.z. wanneer de kern van de schijf al is uitgevallen. Mijn ervaring is dat een tussenwervelschijf stopt met bufferen lang voordat de schijf hernieert. In dit opzicht is het niet direct het incident dat het bufferen onmogelijk heeft gemaakt, maar de onderliggende spierverkorting. De tussenwervelschijven waren al lang voor het incident niet meer in staat om schokken te absorberen. Daarom ging het kapot – en niet andersom!

Behandeling (therapie) van een hernia

De behandeling van hernia’s hangt af van het begin van de symptomen. Plaatselijke pijn kan worden behandeld door zelfbehandeling, fysiotherapie, warmte en massage. Al deze maatregelen leiden tot een verslapping van het weefsel. Dit creëert meer ruimte rond de hernia en vermindert de druk op de zenuwen, wat van toepassing is op de lumbale, thoracale en cervicale wervelkolom.

Tijdens de behandeling kan het nog steeds nodig zijn om decongestiva te gebruiken, in de vorm van tabletten, infusen of injecties. Gerichte behandeling met injecties is de beste methode als de hernia onmiddellijk gespoeld wordt door röntgenfoto’s of computertomografie. In 80-90% van de gevallen kunnen de symptomen volledig verdwijnen met 1-3 behandelingen.

Wanneer is een operatie voor een hernia nodig?

Slechts enkele hernia’s vereisen een operatie. Als de pijn toch terugkomt of als er verlamming optreedt. Het is natuurlijk ook mogelijk dat de symptomen helemaal niet verdwijnen. In dat geval moet er een operatie worden uitgevoerd om de zenuw te ontlasten. De operaties zijn over het algemeen eenvoudig en kunnen in sommige gevallen ook met minimaal invasieve technieken worden uitgevoerd. Het grootste probleem met de operatie is echter niet de operatie zelf, maar de tijd erna. Omdat de operatie zelf de oorzaken van de discusdegeneratie niet wegneemt, maar alleen de verzakking zelf, is het noodzakelijk om de spieren daarna weer elastisch te maken en te houden.

Wat (bijna) iedereen fout doet bij een hernia en wat je niet moet doen

Helaas doen de meeste mensen dat niet. Of ze gaan door zoals voorheen door hun gedrag niet te veranderen of ze versterken hun spieren en drukken zo de tussenwervelschijven verder samen. De juiste behandeling zou er een zijn waarbij de spieraanhechting langdurig wordt ingedrukt op alle betrokken spieren, bijvoorbeeld door middel van elastodruk. Dit herstelt de volledige elasticiteit van de spier. Deze elastische spier moet dan dagelijks worden uitgerekt om zijn elasticiteit te behouden. Dit is de enige manier om permanent pijnvrij te blijven. Als je daarna ook spierversterking wilt doen als behandeling – geen probleem, maar het moet altijd de laatste stap zijn na de andere twee.

Inhoudsopgave